In Gevangen, de nieuwe, zeer omvangrijke roman van Stephen King, is Chester's Mill, een plaatsje in de staat Maine, plotseling van de buitenwereld afgesloten, doordat er een ondoordringbare barrière in de vorm van een koepelachtig krachtenveld naar beneden komt, ? als een onzichtbare dam of capsule, waarvan de randen samenvallen met de gemeentegrenzen. Niets of niemand kan er nog door, en dat heeft vreselijke consequenties. Dieren worden doormidden gesneden, een vliegtuig slaat te pletter, auto's botsen er in volle vaart tegenaan. In nog geen twintig pagina's zet King gedetailleerd de dreigende toon voor wat als een nachtmerrie op je af komt. Onmiddellijk ontstaan er wilde speculaties. Is dit een terroristische aanval? Zijn er bovennatuurlijke krachten in het spel? Buitenaardse wezens die binnendringen? Een straf van God? Een of ander geheim militair project van de regering misschien?
Naarmate de ernst van de situatie duidelijk wordt, de contacten met de buitenwereld vrijwe…
Lees verder
In Gevangen, de nieuwe, zeer omvangrijke roman van Stephen King, is Chester's Mill, een plaatsje in de staat Maine, plotseling van de buitenwereld afgesloten, doordat er een ondoordringbare barrière in de vorm van een koepelachtig krachtenveld naar beneden komt, ? als een onzichtbare dam of capsule, waarvan de randen samenvallen met de gemeentegrenzen. Niets of niemand kan er nog door, en dat heeft vreselijke consequenties. Dieren worden doormidden gesneden, een vliegtuig slaat te pletter, auto's botsen er in volle vaart tegenaan. In nog geen twintig pagina's zet King gedetailleerd de dreigende toon voor wat als een nachtmerrie op je af komt. Onmiddellijk ontstaan er wilde speculaties. Is dit een terroristische aanval? Zijn er bovennatuurlijke krachten in het spel? Buitenaardse wezens die binnendringen? Een straf van God? Een of ander geheim militair project van de regering misschien?
Naarmate de ernst van de situatie duidelijk wordt, de contacten met de buitenwereld vrijwel onmogelijk zijn geworden en er geen uitzicht is op spoedige hulp, komen de verhoudingen tussen de bewoners als in een snelkookpan onder hevige spanning te staan. Wat altijd al onder de opperhuid een verborgen bestaan heeft geleid, breekt nu naar buiten en gaat een eigen verwoestende weg. Big Jim Rennie, een dubieuze, streng gelovige tweedehandsautohandelaar en tevens wethouder, zet met zijn gewelddadige zoon de zwakke burgemeester en de rest van het volgzame gemeentebestuur opzij, grijpt de politieke macht en daarmee het gezag over het politiekorps. Zij perken de vrijheden van iedereen behalve zichzelf in, en vestigen een waar schrikbewind dat woede opwekt, maar ook trouwe volgelingen kent. Dale Barbara, een kok in het plaatselijke eetcafé en ex-kapitein met een Irakverleden, verzet zich met enkele anderen tegen de grootheidswaanzin van Rennie, maar dat loopt uit op een catastrofe, en splijt het stadje in groepen die lijnrecht tegenover elkaar staan. De breekbare sociale en morele structuur van Chester's Mill dreigt onder nihilistisch geweld verpulverd te worden. En dan zijn er nog vele onverklaarbare gebeurtenissen. Kinderen krijgen geheimzinnige toevallen, honden geven blijk van voorspellende gaven, en er is ergens aan de rand van de stad een geheimzinnige stralingsbron verborgen waar een groep tieners meer van lijkt te weten. De buitenwereld ? regering, leger, pers ? is op de hoogte van de drama's binnen de koepel, maar blijkt niet in staat effectief op te treden. De wand wijkt niet: de sterkste chemicaliën hebben er geen vat op, zelfs kruisraketten komen er niet doorheen. De situatie wordt alleen maar explosiever als alle wetten in het stadje wegvallen.
Met vele ingenieus uitgewerkte subplots dendert Gevangen in een moordend tempo af op een waar inferno. De lezer wordt zonder pardon meegesleurd in een heksenketel van in elkaar grijpende gebeurtenissen die soms een hallucinatoir karakter hebben, maar toch nergens al te zeer uit de bocht van het geloofwaardige vliegen. King als horrorspecialist die het surreële voorstelbaar maakt, blijft dit keer opvallend realistisch, ook in de meest groteske situaties. Een van de grote verdiensten van dit verhaal is de brandende focus, als door een convergerend vergrootglas, op de maatschappelijke context van de personages. Op een huiveringwekkende manier wordt duidelijk hoe dun het laagje beschaving is dat de minisamenleving van Chester's Mill bij elkaar houdt. De koepel groeit uit tot een metafoor voor een zichzelf vernietigende wereld vol geweld, angst en chaos, die vrijkomt als in dat vernis barsten komen. Niet voor niets wordt ergens verwezen naar The Lord of the Flies van William Golding, de klassieker waarin pubers op een onbewoond eiland een strijd om de macht van het bestaan voeren, met vreselijke gevolgen. Er resoneert trouwens wel meer in dit boek: de scherpe tegenstellingen in de Amerikaanse politiek, de rol van een extreem religieus fundamentalisme, het 'alledaags' fascisme van de straat, de afkeer van een regelende overheid, de obsessie met wapens, de devaluatie van burgerrechten, de erfenis van 9/11 etc. Alsof King de essenties van de Amerikaanse maatschappij onder een stolp heeft gevangen om te zien wat er zou kunnen gebeuren als hij de temperatuur flink omhoog jaagt. In die zin zou je Gevangen kunnen beschouwen als een combinatie van een sociaal-politieke en apocalyptische (waarschuwings)thriller.
Dit imponerende epos laat weer eens zien dat King vooral in zijn latere werk alleszins de moeite waard is. Gevangen is op het gebied van plotontwikkeling, verhaalcompositie en spanningsopbouw een superieure roman. De hoofdpersonages zijn gelaagde karakters en hun dromen, angsten en verlangens zeer herken- en navoelbaar. En niemand die zulke natuurlijke, stuwende dialogen schrijft. In een nawoord vertelt de auteur dat hij al in 1976 aan het basisidee werkte, maar na 75 pagina's strandde, om daarna decennialang niet meer naar het manuscript om te kijken. Pas eind 2007 begon hij opnieuw, nadat hij de vele technische (ecologische, meteorologische, medische, stralings- en andere) problemen met hulp van derden had weten op te lossen. Daarna schreef hij het boek in nauwelijks veertien maanden tijd. Ook dat is tekenend voor Kings unieke, bijna magische vertelkunst. [Peter van den Hoven]
Verberg tekst