Fairy tale is een wonderbaarlijk en af en toe boosaardig sprookje met alle typische sprookjesingrediënten: een koninkrijk waar een wrede heerser regeert, een mooie maar wat bevreemdende prinses die vecht voor haar rechten, pratende dieren en andere vreemdsoortige wezens, een heuse goudschat en, voor de literaire meerwaardezoeker, talrijke verwijzingen naar de klassiekers van het genre, grote literaire voorbeelden - het boek is onder meer opgedragen aan fantasy- en horrorauteur H. P. Lovecraft en Tarzan-auteur Edgar Rice Burroughs - films, tv-series, liedjes en zelfs de theorieën van Carl Gustav Jung.

Te midden van al deze verbazingwekkende figuren en verbijsterende gebeurtenissen lopen Charlie Reade en Radar, een oude Duitse herdershond, rond. Charlie is de lange trap in het schuurtje van meneer Bowditch afgedaald om op zoek te gaan naar de zonnewijzer die de haast kreupele Radar weer jong kan maken. Dat gebeurt pas na bijna tweehonderd bladzijden, want zoals vaak neemt King de tijd om het leven van Charlie te beschrijven voor hij hem laat afdalen naar het sprookjeskoninkrijk Empis.

Charlie is een typische all-American boy zoals King ze graag opvoert. Hij is een onopvallende scholier, houdt van sport en maakt zich vooral zorgen om zijn vader, die lid is van de AA omdat hij sinds de plotse dood van zijn vrouw bij een ongeval zijn verdriet verdrinkt. In het kleine stadje waar hij woont, kent iedereen het Psycho-huis waar de geheimzinnige meneer Bowditch woont. Wanneer die een pijnlijke val maakt, redt Charlie zijn leven. Terwijl meneer Bowditch revalideert, ontfermt Charlie zich over Radar en doet hij klusjes in en rond het huis van de oude man. Meneer Bowditch waarschuwt hem echter dat hij niet in de schuur achter in de tuin mag komen. Uiteindelijk wordt Charlie gedwongen om te kijken wat er daar te zien is en ontdekt hij de trap die naar het wonderland leidt.

Op een speelse en intelligente manier vermengt King de typische bouwstenen uit de klassieke sprookjes met fantasy, horror en thrillerelementen. De gruwel zit hem bijvoorbeeld in 'het grijs', een ziekte die van veel inwoners van Empis afzichtelijke monsters maakt.

Mooi is hoe King de jonge Charlie laat zeggen dat de wereld waarin hij verzeild is geraakt 'één grote fantasie is', waarop zijn gesprekspartner, een blinde man met telepathische gaven, hem toefluistert: 'Als je hier lang genoeg bent, zal het de jouwe zijn die niet echt lijkt.' Dat is exact wat King niet alleen in dit boek maar in haast al zijn werk met verve bereikt heeft.

Vertaald door Annemarie Lodewijk, De Boekerij, 591 blz., 24,99 €. (e-boek 14,99 €).

Verberg tekst

*****

Hij vierde zopas zijn 75ste verjaardag, maar aan zijn pensioen denkt Stephen King nog lang niet. 'Wat moet ik anders dan schrijven?' vroeg hij zich in een interview af. Voor de centen hoeft de Amerikaanse bestsellerauteur het al lang niet meer te doen. Sinds hij in 1974 debuteerde met 'Carrie', de griezelklassieker die zijn vrouw Tabitha net op tijd uit de prullenbak van hun huurtrailer redde, schreef hij zo'n half miljard dollar aan thrillers, kortverhalen en filmscenario's bij elkaar. Het geheim van dat monstersucces? 'Ik ben het literaire equivalent van een Big Mac met friet. Geen haute cuisine, maar wel onweerstaanbaar,' lachte King ooit. Bescheiden praat van een groot verteller, over wie literatuursnobs vaak nog altijd wat schamper doen. Ze weten niet wat ze missen: recensenten met een opener blik noemen hem intussen de chroniqueur van smalltown Amerika, of zelfs de Bruce Springsteen van de literatuur. Van Barack Obama kreeg King de National Medal of Arts, en ook The Sunday Times is fan: de Britse krant stak hem recent de Award for Literary Excellence toe, een prijs die ook al naar Harold Pinter, Ian McEwan en Margaret Atwood ging.

Wie King anno 2022 nog altijd associeert met de horror uit 'Carrie' of 'The Shining', of met pulp, moet dringend bijlezen. 'De mist', 'Desperation' en 'De buitenstaander' gaan bijvoorbeeld veel meer over mensen dan over monsters. En 'Lisey's verhaal', 'Verlichting' en het recentere 'Billy Summers' zijn stuk voor stuk spannende, gelaagde vertelsels, hooguit gedresseerd met een klein bovennatuurlijk toefje, alsof King zijn fans van het eerste uur niet wilde teleurstellen.

Maar in zijn nieuwe roman komt het bovennatuurlijke op volle kracht terug. Ook al heet het boek 'Fairy Tale', aan Disneysprookjes doet de miljoenenseller nog altijd niet. Ook 'Fairy Tale' start met een overtuigend portret van doodgewone mensen in provinciaal Amerika. Een dorpje in Illinois, in dit geval, waar tiener Charlie zijn moeder heeft verloren bij een tragisch ongeluk en zijn vader elke avond naar de fles ziet grijpen. Tot de man het 'ongelooflijk zat is om altijd zo ongelooflijk zat te zijn' en hulp zoekt bij de AA. Ook Charlies leven neemt een wending wanneer hij vriendschap sluit met zijn buurman Howard en diens hoogbejaarde herdershond Radar. Na de dood van de kluizenaar erft Charlie behalve zijn 'Psycho'-huis op de heuvel ook zijn gammele schuur met een 'andere wereld' eronder. Een wereld waar booswichten hun onderdanen letterlijk kleurloos en monddood maken, maar waar zich ook een magische zonnewijzer bevindt die de zieke Radar zou kunnen genezen. En zo ontaardt een schets van suburbia gaandeweg in donkere fantasy.

In wat volgt, gooit King alle sluizen open. Charlies queeste door het vervloekte koninkrijk wordt uitgesmeerd over 400 bladzijden vol bizarre ontmoetingen, pratende beesten en heldhaftige gevechten. Dat alles lardeert King met talloze knipogen naar zijn favoriete sprookjes, legendes en sf-films, van 'Repelsteeltje' en 'De drie biggetjes' tot 'Star Wars' en 'The Hunger Games': veel te veel om het ook voor niet-fans aangenaam te houden, en zelfs voor de liefhebber gewoon erg vermoeiend. Hoe verder Charlie afdaalt in wonderland (ja, nog zo'n verwijzing), hoe matter Kings schrijfstijl wordt. Alsof het bedenken van al die avonturen zoveel energie vergde dat er nog weinig fut overbleef om ze in sprankelende taal te gieten. Zelf beleefde King tijdens de pandemie nochtans veel lol met deze allegorie op Trumpiaans Amerika, beweert de overtuigde Democraat met een uitgesproken afkeer voor de ex-president. Jammer dat al die schrijfpret na de pakkende prelude zelden op de lezer overslaat, winderige reuzinnen en dwergen met vuile manieren ten spijt.

Verberg tekst

Een stevig (590 blz.) griezelboek met science fiction-elementen. Charlie Reade is een atletische, voortvarende scholier met een zware jeugd. Zijn moeder is omgekomen bij een auto-ongeluk en zijn vader wordt geplaagd door alcoholisme. Op zijn zeventiende ontmoet Charlie een kluizenaar genaamd Howard Bowditch en zijn hond Radar. Charlie begint klusjes te doen voor Howard en wordt dikke maatjes met Radar. Wanneer Howard sterft, ontdekt Charlie een cassette-bandje tussen zijn eigendommen. Hierop staat de onwaarschijnlijk boodschap dat Howards schuur een poort naar een andere wereld bevat. Het boek is in nuchtere, vlotte stijl geschreven. Met kleine zwart-witillustraties aan het begin van ieder hoofdstuk. Stephen King (Portland, 1947) is een wereldberoemde schrijver en scenarioschrijver. Hij schreef meer dan dertig boeken.