Scott Turow (68) is de beste Amerikaanse schrijver van legal thrillers. Zijn debuut Presumed innocent ( De aanklager) uit 1987 is mede dankzij de verfilming met Harrison Ford in de hoofdrol een ijkpunt in het genre. Sindsdien schreef hij een dozijn rechtbankdrama's die zich vooral afspelen in het fictieve Kindle County, geïnspireerd op de staat Illinois. Voor zijn nieuwste roman koos hij een heel ander decor: Getuigenverklaring speelt zich af tegen de achtergrond van de Joegoslavische burgeroorlog.

Een Amerikaanse aanklager gaat werken voor het Internationaal Strafhof in Den Haag, waar hij een massamoord moet onderzoeken. In 2004 zouden ruim 400 Romazigeuners in het Bosnische dorpje Barupra zijn vermoord. Ze werden een mijnschacht in gejaagd waarna de ingang gebombardeerd werd zodat ze levend begraven werden. Het is de taak van Bill Ten Boom, die Nederlandse roots heeft, om uit te zoeken wie verantwoordelijk is.

Mladic

Velen geloven dat het Bosnische Serviërs waren onder leiding van Laza ­Kajevic. Dat personage is duidelijk geënt op generaal Mladic, de 'slachter van Bosnië', die verantwoordelijk geacht wordt voor de genocide van Srebrenica in 1995. Anderen geloven dat de Amerikaanse soldaten die in de buurt gestationeerd waren, de daders zijn. Kajevic zou wraak hebben willen nemen omdat hij denkt dat de Roma zijn schuilplaats hadden verraden. De Amerikaanse Navotroepen zouden dan weer een vergeldingsactie hebben ondernomen omdat ze dachten dat ze Kajevic hadden getipt dat ze hem op het spoor waren.

Dat spinnenweb moet Ten Boom, een vijftiger die worstelt met een scheiding, ontwarren. Hij heeft lange gesprekken met de Amerikaanse generaal die de Navotroepen leidde. De bekende generaal David Petraeus, die in 2011 en 2012 de CIA leidde, zou voor dat personage model gestaan hebben. Net als Petraeus moest de generaal in Getuigenverklaring aftreden toen bekend werd dat hij een buitenechtelijke relatie had. Ten Boom belandt op zijn beurt in het bed van een advocate die zegt dat ze Romabloed heeft en de enige overlevende van het drama bijstaat.

Getuigenverklaring is een traag, maar uiterst secuur geschreven verhaal waarin Turow boeiende personages en hun interactie plaatst tegen een recent Europees conflict dat hij diepgaand bestudeerd heeft. Eigenlijk is het jammer dat dit boek wordt bestempeld als een 'literaire thriller'; het gaat niet zozeer om spanning, of onverwachte wendingen, Getuigenverklaring is vooral sterk omdat Turow een uiterst complex conflict als de Joegoslavische burgeroorlog weet te schetsen in een fictief, maar levensecht verhaal. Dit boek toont aan dat het genre van de misdaadroman in de handen van een getalenteerd schrijver een prachtig medium kan zijn om belangwekkende verhalen voor een breed publiek toegankelijk te maken.

Vertaald door Janet Limonard, Frank van der Knoop en Richard Kwakkel, Prometheus, 439 blz., 19,99 € (e-boek 11,99 €). Oorspronkelijke titel: 'Testimony'.

Verberg tekst

Een groot deel van het boek speelt zich in Den Haag af, waar Boom op kamers gaat wonen. Maar hij reist ook meerdere keren voor onderzoek af naar de Balkan. Ook moet hij naar de VS, waar hij contact zoekt met een Amerikaanse generaal die destijds in Navo-verband actief was in de regio. Pikant, want de VS erkennen het Strafhof niet.

Boom, die Joods-Nederlandse wortels heeft, beleeft spannende avonturen op de Balkan. Samen met zijn onderzoeker Goos wordt hij ontvoerd en mag hij vrezen voor zijn leven. Het levert ijzingwekkende scènes op. Als bijvangst vindt hij een gezochte oorlogsmisdadiger, luisterend naar de naam Laza Kajevic, in wie wij trekjes van zowel Ratko Mladic als Radovan Karadžic menen te herkennen.

Turow vertelt het verhaal met flair, zonder te vervallen in al te veel juridische scherpslijperij. Hij schuwt kritiek op de effectiviteit van het Internationaal Strafhof niet ('stroperige bureaucratie'), maar noemt het Hof tegelijkertijd 'een onmisbare speler in de strijd om een rechtvaardiger wereld'.

Getuigenverklaring mag als een van de hoogtepunten in Turows toch al fijne oeuvre worden gezien. En de beschreven couleur locale van Den Haag is dik in orde.

****

Prometheus, 440 pagina's, € 19,99.

Verberg tekst

De rechtbankthrillers van Turow (1949) spelen zich gewoonlijk af in de Amerikaanse plaats Kindle County, maar deze keer heeft hij zijn hoofdpersoon Bill ten Boom naar Europa gestuurd. Ten Boom is uit zijn saaie huwelijk gestapt en wil iets anders met zijn leven. Hij pakt daarom de kans om aanklager bij het Internationaal Strafhof in Den Haag te worden met beide handen aan. Hij moet de verdwijning in 2004 van vierhonderd Kosovaarse vluchtelingen in Bosnië onderzoeken, die volgens zijn enige getuige door onbekende militairen levend zijn opgeblazen. Om uit te zoeken wie de daders waren moet Ten Boom samen met zijn praktische assistent Goos naar Bosnië en Amerika. Alle mensen die ze spreken hebben een dubbele agenda en daarnaast belanden ze in het mijnenveld van de internationale diplomatie. Tastend zoekt Bill zijn weg en maar weet toch de waarheid te achterhalen. Het verhaal is bijna te ingewikkeld om echt spannend te worden, maar Turow heeft wel enkele interessante personages weten te scheppen en laat ook overtuigend zien hoe moeilijk het is om achteraf een objectief beeld van een oorlog te krijgen. Boeiende, soms wat taaie thriller. Voor Nederlanders is het leuk dat het verhaal zich deels in Den Haag afspeelt. Drie sterren in VN's Detective & Thrillergids 2017. Verberg tekst