Een oude vuurtorenwachter vindt een aangespoelde vreemdeling op zijn verder onbewoonde eiland: een mooi blanco canvas om een diepgaande confrontatie op te zetten. De Zuid-Afrikaanse Karen Jennings situeert het eiland voor de kust van een Afrikaans land met een koloniaal verleden. Toen de kolonisator vertrok, kwam er een dictator aan de macht.

De confrontatie in Een eiland gaat niet zozeer tussen de twee mannen, maar tussen de vuurtorenwachter, Samuel, en diens verleden. Samuel werd meegesleurd in het protest tegen de dictator en zat daarvoor 25 jaar in de cel. De komst van de vreemdeling maakt een abrupt einde aan zijn zelfgekozen isolement. Is de vreemdeling te vertrouwen? Probeert hij niet langzaamaan de hegemonie over het eiland over te nemen? Van wie is deze grond eigenlijk?

Jennings laat de geschiedenis echoën in Samuels levensverhaal. Een eiland, dat de longlist haalde van de Booker Prize 2021, is een klein verhaal waarin grote thema's worden aangesneden. De auteur weet perfect de balans te houden tussen historische processen en de uitwerking daarvan op een individu. Kalm en koersvast werkt ze toe naar een gewelddadige ontknoping.

Uit het Engels vertaald door Peter Bergsma. Cossee; 207 pagina's; € 22,99.

Verberg tekst

In de broeierige roman Een eiland van Karen Jennings vechten twee ballingen traag op leven en dood. Met de taal als overwinnaar.

Samuel is niet verrast door het aangespoelde lijk. De vuurtorenwachter woont al drieëntwintig jaar op dit eiland, alleen, en doorheen de decennia heeft de zee wel vaker dood vlees op zijn kusten uitgespuwd. Het zijn onfortuinlijke vissers, of bootvluchtelingen, of misschien zelfs rebellen die op last van een dictator vanuit een helikopter in de oceaan werden gegooid. Vroeger bracht hij het vasteland nog op de hoogte maar na een regimewissel taande de interesse in anonieme drenkelingen – ze hebben wel grotere problemen, bovendien heeft Samuels radio het ondertussen begeven. Straks zal hij het lichaam in een ondiep graf begraven maar eerst wil hij het plastic vat uit de versteven handen peuteren. Dat kan dienst doen als regenton – zoet water is een kostbaar goed op dit uitgedroogde eiland.

Samuel heeft geleerd zich te beredderen. Hij onderhoudt een moestuin en in een ren scharrelen enkele uitgemergelde kippen rond. Om de twee weken meert er een parlevinker aan met wat voorraden en nieuws van de overkant. De schippers proberen hem soms te overtuigen om zelf nog eens het vasteland te bezoeken, maar Samuel weigert steevast: daar woont zijn verleden, daar leven zijn trauma’s, daar staat de gevangenis waar hij jarenlang gemarteld werd. Hier is hij veilig. Alleen maar veilig.

Tot hij een hoest hoort. Achter hem braakt een mond wat zout water op. In een hoestbui van haaienvoer naar Crusoe: het leven kan grillig zijn. Samuel ontfermt zich plichtbewust over de vreemdeling, die in een ijltempo aansterkt. Hoewel hij Samuels rantsoenen danig doet slinken en ze elkaar amper begrijpen, blijkt de jongeman wel hulpvaardig: ongevraagd oogst hij groenten en mokert hij rotsen om er bouwstenen van te maken. Maar wanneer de veerboot aanmeert, slaat hij op de vlucht. Blijkbaar is ook hij niet zo’n grote fan van het vasteland. Wat heeft hij op zijn kerfstok? En vormt hij een bedreiging voor Samuel?

De Zuid-Afrikaanse schrijfster Karen Jennings haalde in 2021 terecht de longlist van de Booker Prize met deze sartriaanse roman over twee bannelingen die op elkaar zijn aangewezen. Samuel en zijn bezoeker voeren in een verlaten arena een paranoïde krijgsdans uit, met de lezer als jurylid. Aanvankelijk duim je voor Samuel, maar zodra je meer over zijn dubieuze verleden te weten komt, moet je je morele oordeel bijstellen: is hij nu een verzetsheld of een laffe verrader? Anderzijds: de vreemdeling blijkt ook geen onbeschreven blad.

Jennings giet het dilemma in een tedere taal. Het zijn haar elegante zinnen die als winnaar uit het strijdperk treden. Duim omhoog dus.

Verberg tekst

Een psychologische roman over een vuurtorenwachter die alleen op een eiland woont, totdat een vluchteling aanspoelt.Samuel leidt een geïsoleerd bestaan. Al drieëntwintig jaar leeft hij op het eiland met zijn moestuin en kippen. Tot er op een dag een vluchteling aanspoelt – en er met hem lang weggestopte herinneringen aan de oppervlakte komen. De vuurtorenwachter denkt terug aan zijn strijd voor onafhankelijkheid, tegen het regime van een dictatoriale generaal, een strijd waar hij als verliezer uitkwam. Hij wordt gedwongen vragen te stellen over zijn eigen rol in de geschiedenis: wat betekent 'land' en aan wie behoort dat toe? En wat wil de aangespoelde indringer überhaupt? In beeldende en intieme stijl geschreven. Voor een breed tot literair lezerspubliek.Karen Jennings (Kaapstad, 1982) is een Zuid-Afrikaanse romanschrijver en dichter.