Het vierde Harry Potter-verhaal is uit, en het is lijviger dan ooit. Harry Potter en de vuurbeker telt bijna 550 pagina's en dat is ruim 200 pagina's meer dan het vorige deel.

Mijn eerste idee, na zo'n 150 pagina's, was: ze heeft per se een dik boek willen schrijven. De vuurbeker komt immers nogal traag op gang. Er gebeurt te weinig in een boek dat nu net drijft op de spanning. Maar dan, ongeveer op een derde van het boek, tovert schrijfster J.K. Rowling haar talent tevoorschijn. Harry Potter wordt geheel onverwacht en eigenlijk helemaal tegen de regels van het spel in verkozen tot kandidaat voor het grote Toverschool Toernooi. Een keure oudere leerlingen (vanaf 17 jaar) uit twee andere Toverscholen komt een jaar naar Zweinstein, Harry's kasteelachtige school waar hij 'Verweer tegen Zwarte Kunsten', 'Voorspellend Rekenen', 'Verzorging van fabeldieren' en nog een pak andere vakken volgt. Het Toverschool Toernooi zorgt ervoor dat het een extra spannend schooljaar wordt. Harry is nog maar 14, en te jong voor deze wedstrijd, maar Voldemort (de meest kwaadaardige Tovenaar uit de geschiedenis, die opnieuw de macht wil grijpen) zorgde ervoor dat hij toch verkozen werd. Harry (en de jury) staan machteloos tegenover die beslissing, en moedeloos beginnen Harry en drie andere kandidaten aan drie uiterst moeilijke opdrachten. Of het nu gaat over draken verslaan of een uur onder water verblijven, punt is dat de jonge Tovenaars in spe magische krachten ten beste moeten geven.

Het is een goede vondst van J.K. Rowling om Harry onvoorbereid en tegen z'n zin aan deze wedstrijd te laten deelnemen. Het geeft aan het gebeuren extra glans. Iedereen wilde voor deze prestigieuze zaak wel uitverkoren zijn. Maar nu wordt Potter door de andere leerlingen als een onderkruiper beschouwd en hij ziet het leven op Zweinstein helemaal niet meer zitten. Zelfs zijn beste vriend laat hem in de steek. Harry Potter is tijdelijk een hoopje ellende dat niet meer vecht. Hij legt zich verrassend snel neer bij zijn lot, ook al verdwijnt alle levenslust als sneeuw voor de zon. Maar na de eerste proef (die Harry goed doorstaat) herwint hij zelfvertrouwen. Tegen het eind van De vuurbeker wordt Potter zelfs heel zelfverzekerd: hij roept en tiert om rechtvaardigheid, hij kan bijzonder koppig en dwars zijn. Zelfs wanneer hij oog in oog staat met Voldemort, de donkerste, destructiefste kracht op aarde, maakt hij er een zaak van niet te buigen voor hem en weigert hij Voldemort te gehoorzamen.

Misschien is het nuttig toch even te vertellen hoe het allemaal begonnen is. J.K. Rowling vertelt in elk deel opnieuw de onthutsende voorgeschiedenis van Harry, zodat je als lezer beseft hoe bijzonder hij wel is: toen Voldemort aan de macht was, probeerde hij de eenjarige Harry te doden, nadat hij diens beide ouders al had vermoord. Maar al snel bleek dat zijn toverspreuk voor het eerst niet werkte. Harry stuurde de vloek terug naar Voldemort en die werd gereduceerd tot een schim, op sterven na dood. Harry Potter groeide op als een held, want hij had Voldemort beroofd van zijn macht. Harry hield aan de vloek een litteken op zijn voorhoofd over en een levenslange speciale band met Voldemort. Harry is een jonge, bescheiden maar bevoorrechte Tovenaar, het symbool van het Goede dat het Kwade overwint. Dat dat moeilijk is, is evident, en in dit deel komt Voldemort terug, na jaren van afwezigheid.

Harry Potter is niet steeds een held, gelukkig maar. In dit boek komt meer dan eens naar voren dat de meest bejubelde boekenfiguur aller tijden ook een weinig vergevingsgezind, koppig en onverdraagzaam ettertje kan zijn. En nu is verdraagzaamheid iets wat J.K Rowling uitvoerig predikt in Harry Potter en de vuurbeker. Ze verwerpt vooroordelen ten opzichte van iedereen die anders is. Hagrid, de sympathieke leraar 'Verzorging van Fabeldieren' blijkt in dit vierde deel de zoon van een reuzin te zijn. Reuzen staan ervoor bekend verschrikkelijk bloeddorstig te zijn, en meteen wordt Perkamentus, de directeur van de Toverschool, onder druk gezet om hem te ontslaan. Ook leerlingen die stammen uit een Dreuzelfamilie - Dreuzels zijn mensen, wezens zonder magische krachten - worden door enkele hardliners behoorlijk gepest. Racisme en discriminatie bij Tovenaars dus; J.K. Rowling legt haar boodschappen er vingerdik en weinig genuanceerd op.

De rol van de pers, en met name van de roddelpers in dit soort dingen is in de Toverwereld even groot als in de werkelijke wereld. Journaliste Rita Pulpers brengt met haar invloedrijke maar weinig betrouwbare pulpartikels veel schade toe aan de betrokkenen. Zij heeft het precies op Harry Potter gemunt natuurlijk, en hij maakt erg moeilijke perioden door als hij voor duizenden lezers zwart gemaakt wordt. De journaliste krijgt het zelfs voor elkaar Harry's beste vrienden te doen twijfelen aan zijn oprechte bedoelingen. Rita Pulpers is het archetype van de roddelpersjournaliste die met leugens en vooroordelen wantrouwen en vijandigheid zaait. Maar alweer: je hoeft niet slim te zijn om de moraal op te vissen. J.K. Rowling stopt haar boodschappen niet tussen de regels, maar drukt ze, bij wijze van spreken, in dikke hoofdletters over de tekst heen. Waar ze echt goed in is, is in de fantastische bedenksels: ze laat een tovenaar een letterlijke leeftijdsgrens trekken, bijvoorbeeld, een cirkel op de grond waar je niet over kunt als je geen 17 bent. Ze heeft het over de Conducteur van de Collectebus en laat je kennismaken met een Hersenpan, een kom waarin iemands gedachten drijven.

Rowling bepaalt zelf wat wel en niet kan. Er bestaan onzichtbaarheidsgewaden, waarheidsdrankjes en kieuwwier (bij het kauwen daarvan krijg je kieuwen als van een vis). Je kunt er telefoneren via haardvuren (plots verschijnt in het vuur het gezicht dat je wilt spreken), maar het is verbijsterend dat heel eenvoudige dingen niet kunnen. Eten toveren, bijvoorbeeld, lijkt niet te kunnen; er wordt ook in de Toverwereld gekookt. Je komt als snel tot de conclusie dat J.K. Rowling natuurlijk de grootste Heks is van alle Tovenaars en Heksen in haar boeken. Zij alleen trekt de grenzen van het magische, en op dat vlak heeft ze me met Harry Potter en de vuurbeker overtuigd.

Verberg tekst

Rowling trekt in haar nieuwste Potter alle registers open. Niet omdat zíj zo nodig moet, maar omdat het van het verháál moet. Alles wat in Harry Potter en de vuurbeker gebeurt, lijkt onontkoombaar en natuurlijk ontstaan. In dit vierde boek begint Harry groot te worden. Wat hij nu meemaakt, had hij in de voorgaande boeken niet kunnen beleven, daarvoor was zijn psychologische ontwikkeling niet ver genoeg.


In Harry Potter en de gevangene van Azkaban was het Kwaad (Voldemort) slechts op de achtergrond aanwezig als een immer onzichtbare Angstgegner. In Harry Potter en de vuurbeker is hij er vanaf het allereerste begin bij. Al in het bloedstollend spannende eerste hoofdstuk zet Rowling de toon. Geen kinderachtig gedoe meer. De lezer zal weten wat voor vlees hij in de kuip heeft. Voldemort gaat er met behulp van een vier meter lange slang en assistent Wormstaart vol tegenaan. Dreuzel Frank wordt in Villa Vilijn meedogenloos naar de andere wereld geholpen en je voelt op je klompen aan dat het daar niet bij blijft.


Zeker, het toernooi om de wereldbeker Zwerkbal is een heerlijk humoristische beschrijving van een soort Euro-2000, inclusief Zwerkbal-hooligans en de hele rataplan aan merchandising en parafernalia. Maar een deel van het plezier wordt vergald door het teken van Voldemort, een verwijzing naar de verschrikkingen die op komst zijn.

De strijd tussen de vier vertegenwoordigers van de toverscholen op het Toverschool Toernooi is niets vergeleken bij wat Harry meemaakt als hij verdwijnseld is naar de begraafplaats. Daar vindt de apotheose van deel vier plaats: een werkelijk heroïsche, bijna mythologische, strijd tussen Goed en Kwaad. Wie de uiteindelijke winnaar is, blijft de vraag.

Je krijgt geen subtiele psychologische portretten, maar ook geen vlakke karakters.

Rowling vertelt veel, en op een dusdanig meeslepende wijze dat je zelfs als volwassene telkens weer wilt doorlezen om te genieten van het complexe geheel vol verwijzingen, vol gebeurtenissen die in elkaar grijpen, die spannend zijn of ontroerend. Vanaf 10 jaar. [Casper Markesteijn] Verberg tekst

Harry, leerling aan Hogwarts tovenaarsschool, popelt om aan zijn vierde jaar te beginnen. Hij brengt de zomervakantie door bij zijn oersaaie oom en tante en springt een gat in de lucht als de ouders van schoolvriend Ron hem uitnodigen mee te gaan naar de finale van de Quidditch (bezemsteelsport) Cup. Na de finale blijkt dat de zwarte tovenaar Lord Voldemort, die zijn ouders heeft gedood, Harry nog steeds in zijn macht wil krijgen. Op school blijkt Harry's naam op mysterieuze wijze te zijn toegevoegd aan de deelnemers aan het Triwizard Toernooi. Het wordt duidelijk dat Voldemort erachter zit, die het Harry heel moeilijk maakt, maar deze ontsnapt en wint de Triwizard Cup. Dit vierde Harry Potter-boek, dat ook prima zelfstandig te lezen is, bewijst opnieuw dat Rowling een rasvertelster is. Met veel subtiele humor vertelt ze met vaart voor tieners vanaf ca.13 jaar én speelse volwassenen, het kostelijke, goed opgebouwde verhaal, waarin zoveel actueels verwerkt is (bijvoorbeeld Euro 2000), dat het blijft boeien. Verberg tekst